bij het scheepvaartmuseum

bij het scheepvaartmuseum
Als schipper van het V.O.C. schip de Amsterdam

vrijdag 20 maart 2015

Het leven aan boord



Krantenknipsel 1962.
Wanneer je op de afbeelding klikt is de tekst redelijk leesbaar.


Het schip 'FES' viel nog onder de oude scheepsmeting brt 499 call sign PEBP.
Ik heb ermee in een lijndienst gevaren: Rotterdam, Marokko, London. Het was een snelle dame uit 1962. 
13,5 mijl motorvermogen, 1435 pk. 
Het voorruim was een koel-/vriesruimte, destijds uitzonderlijk in de kustvaart. Ze is in oktober 1975 verkocht naar het buitenland en bleef tot eind 1997 in de vaart.

Er kwam laatst een mail met de vraag hoe het werken en leven aan boord eraan toe ging…

Tegenwoordig is de accommodatie aan boord redelijk luxueus, er zijn vaak twee messrooms, aparte sanitaire voorzieningen voor ieder bemanningslid in een hut welke voorzien is van een koelkast. In de kombuis kookt men op elektra en er is veel vries- en koelruimte.
Op de schepen die voor 1945 waren gebouwd sliepen de matrozen nog in het voorschip, vaak vier man bij elkaar. Tot en met 1963 moest de bemanning zelf voor hun bedden- en linnengoed zorgen, nu is dit allemaal aan boord.
Vrije tijd op zee kon men benutten door een schriftelijke cursus te volgen of door tv te kijken met video’s. Door te lezen.
De tijd in de havens wanneer er niet gelost of geladen werd, werd door een ieder anders ingevuld.
De hieronder beschreven bemanning / bezetting is voor een schip tussen de 75 meter en 110 meter lengte, in lading tussen 3.000 - 10.000 ton, vaargebied buiten de Noordzee.

De kapitein:
De baas aan boord en vertegenwoordiger van de rederij, hij is ook voor de administratie. Een onderdeel daarvan was de loonadministratie voor de bemanning (gage afrekeningen). Hij moest ook de contacten onderhouden met de scheepsagenten en in de nautisch kwartieren zo nu dan de bemanning, wanneer die zich als een ‘zooitje ongeregeld’ had gedragen, ophalen bij het politiebureau. Bijvoorbeeld als men een bordeel of kroeg had verbouwd wanneer men deze te klein vond of de rekening te hoog. Hij maakte het vaarplan (de koersen in de kaart). Dus voor alles wat met navigatie en zeewaardigheid had te maken was hij de eindverantwoordelijke.

1estuurman:
Het laden en lossen van de lading, het maken van een stuwplan bij stukgoed en het maken van een voorlopig stabiliteitsplan zodat de boot niet om zou gaan is in de handen van hem, het definitieve plan doet hij samen met de kapitein. Bij deze werkzaamheden werd ook de 2e stuurman betrokken. Het algehele onderhoud van het schip was ook de taak van de 1e stuurman, hetgeen hij dan door de bootsman met zijn matrozen kon laten uitvoeren.

De 2e stuurman:
Heeft de verantwoording voor het bijhouden van de zeekaarten, de boekwerken, de navigatieapparatuur en de medicijnkast.
Tijdens het laden en lossen in de haven is er altijd een stuurman aan dek.


Stukgoed laden

Het werk van de machinisten bestaat over het algemeen uit het onderhoud van de machinekamerinstallatie, bunkeren van brandstof en smeerolie en het ballasten en ontballasten van het schip. Deze laatsten in overleg met de 1e stuurman. Op koel- en vriesschepen zorgen zij voor de juiste temperaturen in het ruim.

De kok: (de onbezoldigde omroeper van het schip)
Verantwoordelijk voor de maaltijden en voor het proviand dat altijd voldoende aan boord moest zijn voor de reis. De voeding aan boord was (en is) heel belangrijk en bepaalde in belangrijke mate de stemming aan boord.


Kombuis


De marconist:
Was er voor het radioverkeer en de elektrische installatie aan boord.
Bijna ieder schip heeft nu GMDSS ‘Global Maritime Distress and Safety System’ apparatuur aan boord. Kapiteins en stuurlieden kregen een opgerekt Radio Certificaat en weg was de marconist.


Radiohut


Bootsman:
Heeft de leiding over de matrozen.

De matrozen:
Zijn voor het onderhoud en zeeklaar maken van het schip, de lading sjorren (vast zetten), ruimen schoonmaken, graanschotten zetten bij het laden van graan. Vóór de automatisering hadden zij een wacht van twee uur om het schip te sturen (roer torn).



Op zee is er een wachtindeling.
Kapitein        08-12 en 20-24.
1e stuurman 04-08 en 16-20.
2e stuurman 00-04 en 12-16
De matrozen liepen in de donkere uren op zee ieder 2 uur wacht, hij die de 06-08 wacht had maakte de accommodatie schoon.

De machinekamer, wacht op zee.
1e machinist 08-12 en 20-24
2e machinist 04-08 en 16-20
Ass                 00-04 en 12-16

Het ontbijt was van 07.00 - 08.00, van 12.00 - 13.00 de warme maaltijd met om 12.00 een schootaan (klik) voor de bemanning die geen wacht had. Van 17.00 - 18.00 de avondmaaltijd met altijd een warme hap erbij.
De zaterdagse maaltijd was (toen ik kapitein was J) erwtensoep met pannenkoeken en voor de zondag de halve kip met patat. Dit eet ik nu nog regelmatig in het weekeind. En op de klipperaak de Rust Roest bij Margreet en Johan.


Recht zo die gaat!
F.L.Woodleg




3 opmerkingen:

  1. Hoi Peter,

    Dat was een behoorlijk groot schip en wat leuk dat je dat krantenknipsel ervan hebt. Het verbaasd me dat schepen zolang in de vaart blijven maar ze worden natuurlijk ook wel goed onderhouden.
    Ook de kombuis werd goed onderhouden, spic en span, zo mooi schoon is mijn keuken nou nooit. Leuk om te lezen wie er wat doet aan boord en hoe de dagindeling is. Ook is nu duidelijk wat een schootaan is, nooit geweten en dus nooit begrepen.
    Wat word ik toch wijs dankzij jou!

    Was weer een fijn stukje om te lezen en die foto's erbij maken het helemaal leuk.

    Groetjes Els

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Hallo Peter, Leuk om weer eens een oude radiohut te zien. Ik ben een aantal keren me een van onze schepen, we hadden er 3, t.w. Holmsund, Tunadal en Munksund, vanuit Rotterdam/Pernis naar Umeå gevaren als verwende passagier, maar de marconist heb ik maar een keer gezien en dat was begin jaren 70. Daarna deed de stuurman het, geloof ik. In onze nieuwe schepen, sinds 1994, was het alleen maar hightech.

    BeantwoordenVerwijderen
  3. @ Jos
    Hallo Jos,
    Ja Jos, nostalgie die marconisten. Ik vond ze altijd handig, ze zorgden er bijvoorbeeld voor dat we dagelijks een krantje kregen die via Scheveningen Radio werd verstuurd. Ik weet niet meer exact wanneer de marconist exact helemaal van boord is verdwenen, maar ik kan me nog wel herinneren dat we in een lijndienst voeren Noorwegen - Zweden - Nederland en dat hij toen vervangen mocht worden door een Navtex ontvanger. Zodra we weer onder Brest kwamen was de marconist weer verplicht.
    De schepen van SCA komen me bekend voor.
    Groeten, Peter

    BeantwoordenVerwijderen